Podcast no.21 Tseltal – Waxakeb estadoetik yu’un te jlumaltik sujtik ta tsajal semáforoyu’un scha chiknajel te COVID. Chipas yak ta bajel cheb semanaxan sok te k’anal semáforo
Multimedia
- Archivo de audio mp3 (3.1 Mb)
- Archivo de audio mp3 (1.6 Mb)
- Archivo de video mp4 (76 Mb)
- Archivo de video mp4 (22 Mb)
Otros idiomas
Nok’ol awaiybel, jun k’op ayej te bajem ta swenta yu’un te bats’il ants winiketik ta Chiapas, te chajpambil yu’un te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-a’tej sok teAlianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie.
Yo’tik ja’ lunes wakebscha’winik yu’un octubre yu’un 2020.
K’axem ta jun millón 30 mil ta jtul tetsakatik ta Covid-19, 646 millek ayikixsok k’axem ta 88 mil 700 ta jtul lajeletik ta spisiljlumaltikte jich yajtalul teyak’ojik ta naelte Secretaríade Salud Federal.
Waxakeb estadoetik yu’un te jlumaltik sujtik ta tsajal semáforoyu’un scha chiknajel techamele
Ta swenta te ajwalil Andrés Manuel López Obrador sok teSubsecretario de Salud, Hugo López Gatell,la smulanik te yochintayel te muk’ul chamel ta Chiapassok la yalik te yawan xuxk’axix ta yaxal semáforo, te slajibalsemana inite Secretaría de Saludyu’un te ajwalil ta jlumaltik Chiapasla yak’ ta nael te jlumaltik yato x-ayin sok te k’anal semáforo, ja’nax, ta wakeb scha’winikyu’un octubre sok k’alal ta waxakeb yu’un noviembre. Ja’nax teme joyob yakal jkanantaybel jbajtikesok te mayuk jun xcha’ chiknajel te chamel ta jlumaltik.
Yan wokolil yu’un te kuxlejalil te yayuts’inotik ja’te schopolil te jkaaltik, te ini ja’ swenta te chopol abaketik te toj ya xk’ojtik ta lok’el ta yawil te jok’bil ja’, uk’umetik, yok ja’etik, pamal jaetik, najbil ja’etik sok yawil ja’etik yu’un te jmunisipiotik. Te mayuk swentainel ta stojil te a’telil yu’un te ants winketikyu’un te sch’ayelta o’tanil, ma’ yich’el ta wenta mak schopol o’tanilte yayak’ pasotuk te schopoteselte jkaaltik te ya xlaj yuts’inbel ta spatilalspisil te swinkilel lumetik.
Ta sk’oblalul ini, ta sjajchibal yu’un diciembre yu’un 1992la spukik ta jaleltey taDiario Oficial de la Federaciónte mantal te la yak’ jajchuk te Ley de Aguas Nacionalesyu’un stojubtesel te slok’esel, stunel sok skanantayel ta swenta yipal te ja’ sokte slekilalte ja’etike.
Tey ta Ley de Aguas Nacionalesya yak’ ta nael ta lek te ja’ik te j-a’telpatanetik te swentanojik yilel te wokoliletik yu’un schopolil ja’ ta lok’ib ja’etik sok sit ja’etik,ja’nix jich yak’el ta nael te skanantayel te ja’ ta yutilte swinkilel lum sok empresaetik.
- Te ja’ ja’junbiluk te muk’ sk’oblal.
- Te ja’ ja’junbilukte mayuk lek.
- Te ja’ yich’ojun stojol.
- Te ja’ ya xtu’un yu’un te swinkilel lum.
- Te ja’ ja’yutsil te jmetik lum.
Ta yantik cholbil k’op ayejetik,te Secretaría de Desarrollo Agrario, Territorial y Urbano (Sedatu)la yak’ ta nael ta stojol te proyecto‘Mujeres por el acceso a la tierra’te yakalta bejel ta Chiapas, Ciudad yu’unMéxico, Durango, Estado yu’unMéxico, Guerrero, Hidalgo, Michoacán, Nayarit, Oaxaca, Puebla, San Luis Potosí, Tabasco sokVeracruz,yakal slejbelte k’axemuk700 ta jtul antsetik te k’ejel kuxatik sok bats’ilantsetik te ya ya’tentayik te lum k’inal sokmayuk sjunil yu’unik, te yakuk yich’ik koltayeletiksok tsitseletikte ya xtu’un yu’unik ta swenta te ayuksjunilsk’inalike sok jich ya xu xk’opojik ta swenta te sk’inalikte k’alal ya sk’an yo’tanike.
Te proyecto‘Mujeres por el acceso a la tierra’ya yak’ ta naelte ocheliletikyu’un k’inalsok te sjunilk’inaltastojol te bats’il antsetik sok te k’ejel kuxatik, sok tesnael te bin ut’il ay te stalel kuxlejaliletikte stejk’anote yak’el ta nael te yochelik ta k’inal sok te spasel a’teletik ta yanyantik lum te bajem ja’nax ta stojilik te antsetik, la schol Mabel Almaguer Torres, directora yu’un techajpanbilproyectos yu’un te Sedatu.
Te Sedatula yak’ ta nael te, muk’ sk’oblal snael teme te antsetikma’xu stajik te k’inal, ya xpejk’a spasel ta yantikxan yochelik, jich bin ut’il te yochelik bit’il jtuneletik ta tsoblejetik, yich’el te bin ya xtu’un yu’unik sok stojel te bin ya xtu’unta jujuteb mak majaneletik.
Ja’nixjich, ya yalik ta stojol teswinkilel lumte mayuk stak’inikta spisil, te winiketik ay ta 36.7% sok te antsetike ta44%, ta yan swenta, sok te bats’il antsetike ya xmoj ta 79%, sokxan, te 50 por ciento yu’un te bats’il antsetik pek’eltoxan-a testojoliksokte líneade bienestar.
Li’ ta Chiapas Paralelo yatome jcholbeyexkotik te bintik ya xkojt ta pasele. Te k’opayej ini chajpanbil sok spatrocinio yu’un DW Akademie.
La scholbeyex awaiyik: Juan Gabriel López Ruíz
Gracias a
No comments yet.