Li ajbalile mu me sk’an ta xot-kin skotol li animaetik tas koj li chamel COVID. (Podcast en Tsotsil no.14)
Multimedia:
- Archivo de audio (5.9 Mb)
- Archivo de audio (0.5 Mb)
- Archivo de video (71 Mb)
- Archivo de video (20 Mb)
Otros idiomas:
Li me’ cha’bai jbel chabeluk kuts kalaltak ba’tsi vinik antsetik taj lumaltik Chiapa, k’uxelan chal noticiero Chiapas paralelo, ti jaik jtsomlejetik ta Alianza de Medios de la Red de periodista de a pie
Li lunes bukum yun septiembre 2020.
K’alal laj yich jak’el li ayej ta periodistas del medio de comunicación Animal Politico, te laj yich ak’el ta na’el li ta Mexico ti li ta U’ abril, mayo junio chiuk julio li jabil ja me te cham krischano chanim belta yepal ti k’uchal ech jabil.
Te la yak’ik ta na’el li especialistaetik, ti le ne’ xu me oy smelolal ti oy tae pajel li animaetik; li june’ jame’ ti xu ja te chamik tas koj li COVID, ak’ume’ muyuk to lek nabil; li yane’ ja me’ ti xu chamik ta yantik chameletik ti muyuk laj yich’ik pox’ta-el chiuk xu me’ ja vinik antsetik ti muyuk laj sk’anik batik ta nail poxil tas koj xi-el ja yun tey chamik tas na-ik.
Li ta Chiapa li k’ux-elan laj yich ak’el ta nael ti ta Rejistro Nacional de población te laj yalik ti ta junio ja me te ep y cham vinik ants tas koj li chamel COVID, tas kotol chamik ja 2 mil 303 vinik ants.
Pe lij amteletik tas sventa pox-ta’el li ta Chiapa ja nox las na’ik 485 chamik tas koj li COVID tas junul U’ junio.¿ K’uyun ti muyuk las na-ik li tantik animaetikne’? li le ne’ jame’ ayej ti muyuk to nabil k’uxi ta sutesel.
li uts’intael tas koj li boch’oyik oy stuk’ik li ta Altos de Chiapa te me’ oy-o’
Li laj tal xemana, oy jayibuk j-tsomlejetik ti ja-ik skomelalik ta milel te ta Akteal ti ja-ik bok’olik ta chim ti ja-ik Abejas de Acteal, li yan jtsomleje te las k’anbik li ajblil ta Mexico li “acuerdo de solución amistosa”, ti ja me’ tas k’an chal ti te ta xich’ik k’anbel tsik’umal chiuk ta xich’ik akbel tak’in yun li ajbalil.
li yan jtsobik skomelalik ta milel, te me’ tas k’anik o li chapanel tas venta li Comision Interamericana de Derechos Humanos (CIDH), ti ak’ume oyuk chapanel tas koj li bokolil kot ta pasel yunik.
Te me’ tas k’anik ti ak’u yich ik, chapanel li ajbaliletik ti jayibik oyik ta yamtelik k’alal laj yich’ik milel li yuts yalalik ta chim xchabinik diciembre tas jabilal 1997, li le jabil ne’ ja me te tik’il ta amtel li expresidente Ernesto Zedillo chiuk li exgobierno li ta Chiapa Julio Cesar Ruiz Ferro.
Li yan k’op li te oy-o ti li talum Altos de Chiapa, ja’ tij nak-lumetik te ta chenalho, chiuk lij nak-lumetik te ta Aldama chiuk Chalchihuitan, te me oy o li simtasele’ chiuk li ilbajinele’ tas koj li jayim oy stuk’ike, ti ja jech simtasel utsintael ti k’uchal k’otta pasel li milel te ta Acteal. Te la yalik jayibuk jtsomlejetik tas koj ti le yokel-o oy li utsin ta-el ja me’ li muyuk chapanel yun li jayim jmilbanejetike, yun muyuk xpojbatik li stuk’ik lij milbanejetik chiuk ti muyuk batik ta chukel, oy jayibuk ti batik ta chukel pe ja no-ox me jayibuk jabil te me la yich’ik lok’esel tal.
Ja yun li le jayim jmilbanejetikne’ ja me te oyik ta simtasel li vinik ants, ja me’ te oy ep lek stuk’ik , ja jech k’uchal la yak’ik ta ile k’alal las lo’kesik jun video tas lajem agosto ti bu ta xalik ti oyik o ta simtasel li lum Aldama, ti ja ta xalik ti pojbatik 60 hectaria yosilik tik’uchal tax lok’ik jayun te tas tuk’aik lij nak-lumetik.
Mi muyuk ta xich’ik k’elel lio le jayim oy stuk’ikne’ ja me te oy o li nutsel ta jujun kosilaltik ti k’uchal yakal tax k’ot ta pasel.
Li ta Chiapa paralelo te to me’ ta xich aleltal. Li jbel cha’bel loile ja patrocinio yu-un DW Akademie.
Ti boch´o las jelumtas taj koptik: Ana lucia López Hernández.
Boch´o las tsiba: Maximiliano López Pérez.
Gracias a:
No comments yet.