¿binu’t’ilya jpastikyu’un ya xkuxinotikta yo’jliltetechamel yu’unte COVID-19?. (Tseltal)
Video:
Audio:
Nok’ol awaiybel, jun k’op ayej te bajem ta swenta yu’un te bats’il antswiniketik taChiapas, te chajpambil yu’un te Noticiero Chiapas Paralelo, te ya x-a’tej sok teAlianza de Medios de la Red de Periodistas de a Pie.
Sábadojo’eb scha’winik sk’ajk’alel abril yu’un 2020.
Antswiniketikyu’un poxil ta yanyantiklumetikla yich’ik tijel ta k’opyu’un winiketik sok antsetik. Jaikme te mach’atikya xu’ya skanantayik te skuxlejalik. Te tijwanejetik ta k’op ya skuyik te a’telilta clínicasok muk’ul nail poxiletik, te antswiniketik yu’un poxi ya xu stsakotik tecoronovirus COVID-19.
Te jololil antsyu’un te División de Programas de Enfermería taIMSS,Fabiana Maribel Zepeda,la yak’tanael , te ay nabilstojol yu’un uts’inwanejetik taCiudad de México, Estado de México, Yucatán, San Luis Potosí, Sinaloa, Jalisco, Puebla, Morelos, Coahuila, Guerrero,Quintana Roo sokDurango.
Ch’ich’bak’etotik, sok ay jkermanokotik. Te yo’tik nok’ol jkijkitaybelkotik bayal biluketik. Yakal jkak’belkotik jilel te jkuxlejalkotik ta snail poxiletik. Ya jk’an te yakuk xwijk’sitik teswinkilel lumetik te maba jun wokolilotkotik, jo’yob nok’ol jkanantaybel jbajkotiksok li’ay’otkotik taskoltayelex. Ya jko’tantaykotik, ya jpaskotiksok sk’uxul o’tanilte a’telil. Jich la yal tejololil yu’un te poxil antsetik.
Clemencia Correa, directora yu’un te muk’ul soblejALUNA, te ya yil temelek ay tabeelsjolik temuk’ul tsoblejetik. Ya xchol,te uts’inwanejetikyu’un te chamel, ya yu’ts’in teants winiketikte bayal ochemix ta yo’tanikte ya stukeltay te binya spas sok te tsaltamba,te ya sujotik ta spasel te sistema capitalista.
Ya scholte ay wokolil ta sjolik te antswiniketik te tulan sk’oblalta ilel. Jun uts’inwane ta jyom antswiniketik ta swentate bin maba na’ba stojol. Te bin mabana’bil sbaj sok teme k’ax muk bin maba nabil sbaj te leke. Maba ayuk lek biluketik sok a’teletik yu’un swenta snael binyaxtalta slajibal te wokolil, ta stojol te maba kilotik teme ay pajal k’oyem ta pasel.
Nok’ol kilbeltik te sk’oblalulxiwel te ya yakxmuk’ub te pich’o’tanil. Jich bit’il te stijel ta k’op te antswiniketik yu’un poxil; sok slejel mulil,stuch k’abtayel te machatik ay schamele sok chin lumetik te banti ay cha’oxtulchameletik.
Te coronavirus COVID-19ya slok’es te slekilal sok te schopolilte ch’ich’bak’etotike. Te sp’ajel,chopol k’optayel, mayuk chajpanwanetik, sok yakal kilbeltik te slekilal te ch’ich bak’etetikte ya xchiknaj ta ilel sokte koltaywane.
Ay jun k’op ayej yu’un Enrique Pichon-Rivière,jun psicoanalista argentinote la yal: “ta sk’ajk’alel tebin maba nailsbaj ta lek sok te maxuix te kuxinel ta aiyele, ya sk’an te tsobolotik ayotik ta a’tel, te bati ya yi’ch’chajpaneltebit’il ta tajel testulantesel te jkotantik sok te yantike”yakal ta muk’ubel ya’telikte koltaywanejetikta swenta yu’un skoltayel te mach’atikyakatik ta wokol; ya xu ku’untik te ya xk’opojotiksok te kermanotik , jmololabtik sok kichantik, sok-ek te jlumaltik.
Clemencia Correa, ya scholte wokolil ini nok’ol yak’belotik ta prueba te yakuk xwijk’sitik sok te yantik, te maba ja’uknax jun a’telilta jtukeltik, te ja stojolme jun atelil tebit’ilch’ich bak’etotike.
Li’ ta Chiapas Paralelo yatome jcholbeyexkotik te bintik ya xkojt ta pasele. te k’op ayej ini chajpanbil sok spatrocinio yu’un DW Akademie.
Traducción y locución (sk’asesel sok scholel k’opayej): Juan Gabriel López Ruíz
Gracias a:
No comments yet.