Comoetyel tyi l’a lu’mal, cha’an mi lamesan jiñi kamijel coronavirus. (Chol)
Video:
Audio:
Woli a na’kstyala ili tsi’ta tank’an cha’an tyi kuentale la lumaltya, chiapas, woli itsityesan jiñi yob Noticiero chiapas paralelo integrante de la Alianza de Medios de la Red de periodista de a pie, cha’an ili lunes wak’pëlel abril de 2020.
che’mi la tyon jiñi kamijel i ka’ba coronavirus, jiñ ili semana mi letzel i pätyalel, ya’bä tsäk tyal jiñ kamijel ch’e Tsi yä’la jiñi yumal wetyi mexiku ika’bä Andrés Manuel López Obrador, tyi jump’e tyi’an tsi subü ili tyi jopë abril tyi jabil 2020.
Tsa su’bï tyi mexiku,cha’an ili jopëlel abril, añisk 2 mil añbä jontyolbä i kamijel yiok tyi chiapas 25, jin cha’an woli yalob jin ts’akayajob añ ka’bal la pi’alob añisbä i kamijel. Mañik woli tsi’kelob, juntyikil chaka’tyi woli cha’mel tyi kuenta. Manik chuki mi ka’ño i melol cha’an mi tya t’al jiñi kamijel, añ wolibä i yakel k’jäk, tyikiñ obal, ku’bä la ba’katya, mañik mi melel ka’pe ik’.
Jiñi y’umal wetyi mexiku tsyisubü, cha’an wetyi la tyelumal, cha’an mi la ts’akatel, tyi hospitaltkal, ko’më añis 6 mil la pi’a ñob kamobä tyi kuetalel coronavirus, añwetka’misbä, ma’niks mi melel japë ik’, jinmeku cha’an tsi subuyob jiñ militares de la secretaria de Defensa Nacionla y la Marina, muk’a’abi chaj’mob ya 1,30 kamijelol yatyi yospital yiok’año ts’akayajob militares.
Mach’la ku’jilik, mi jasaliks bä mi’la kelel , tsikija’chijs jatyikil la pi’alob ka’mobä. Watyi chiapas jiñi secretario de salud, ka’bä Jose Manuel Cruz Castellanos, tsij’subü jiñi wekamobä tyi kuetalel coronavirus, mi ka’jel i kelelob tyi wenbä hospital, wële wolityo i melel.
Jiñi baki’an wenbä ba’milakelel cha’antyi kuetalel jiñi kamijel coronavirus an’tyi Tuxtla Gutiérrez, Tapachula, Villaflores, Tonalá, Pichucalco, Reforma, Palenque, Comitán y San Cristóbal de Las Casas.
Wele jopëlel abril añjaxtyo melbil tyi Tuxtla Gutiérrez, Tapachula, Palenque y Reforma.
Jin tyi kuetalel cha’an ili kamijel tya tyi julelob tsakayajob, ko’alob, yiok wolob’bä tyi komoletel, cha’an mi kotyañoñola, tyi kuetalel jiñi kamijel, jinme’kuchan micha’amt tyi kueta petyelel ili tya’an cha’an ma’a ñik mi la pun’kelabä jiñi kamijel baki chumulonla.
Wa’mi lasubentyel, chukiyobä mi la mel:
- mi’ tya’tsobibä cha’pë semana, jin la pi’alob wolibä isutetyilel tyi la lumal, mañik mi melel tyi lokël tyi xalbäl tyi mal ilu’mal, cha’an maänik mi puke’l jiñi kamijel.
-
Mi la mactya’ tatuch, i chuchu’ , yiok’la Pi’alob añiokbä i kamijel che’bache’diabetes, machbä wenik ijapoik ixijcob añba, bächeañ’ manik mi melel tyi lekalj han yiok yabä la piälob tyajol mi tsatyo sutityelel tyi yabä pañimil, jincha’an yonmilakyañob la tatuchob, chuchualob, cha’an manik mi tyajob jotyobä kamijel.
-
Mukbä kelelob jinich ixijcob añba ba’chean, yiok koa’lob. Tsisubüyob i tya’an cha’an bache wolok tyi etel añ abi’500 parteras baki tyilemob 30 municipios bämi yalob que mi kajelob tyi etel, mi, ka’lbenetla mañik lojon cha’an alcohol, ma’koejal, pi’kslakä, mañik xas’pon’.
Tsi subÿob añbi’ ya’bä hospital bächi mañik woli chamelob jiñi ixijcob añbä bacheañob, jin cha’an tsi subeyob jiñi etelob mi tja’mob tyi kueta, yujil cha’an mi kantantelob jini ixijcob añbä bacheañob, yiok jael mi yaketelon jiñi ko’alob müba’kañob tyi etel.
Tyis isubuyob, cha’an mi chaleñob tya’an tyi la lumatya, cha’an mi melel, komoletel bacheyob la kan’tyanlabä.
Anix wa’akn jumpej tya’an:
-
Mi yäkel ju’mpej lu’kar, che’bache casa ejidal, cha’an baki mi kelelob jiñi la pi ä lob anixba jontyobä i kamijel, jintyio mi ñimel i kamijel, cha’an maänik mi la tyobenlabä.
-
Jiñi piälj muchbä tyi katayä mi kañetj, makityiyë, pixikä, mañik melel lo’sakn yalel la ke’, mañik mi mele i tyale i jupj, mi poke i kabj yiok sa’pon.
-
Jinach mi payelobmalel kamobä tyi hospital, mi ma’anik woli melel ja’poik, mi la kakeñob jäpo’ja, mi kaek’tsa’, cha’an mi jubel ika’yiok i kujel i ba’tyal.
-
Mi comoñatyatel yioktyob etyelob cha’an wentalel la cutyilel, sajkantel jumpej añnibäl baki mi payelob malel jiñi wen ka’mobä, cha’an mi ñatyatel baki mi payelob malel jiñi kamijelob.
Traducción y locución por: Francisca Rodríguez López
Gracias a:
No comments yet.